Licencjonowanie oprogramowania




Co to licencja?

Licencja to umowa na korzystanie z utworu, jakim jest aplikacja komputerowa, zawierana pomiędzy podmiotem, któremu przysługują majątkowe prawa autorskie do utworu, a osobą, która zamierza z danej aplikacji korzystać.
Umowa taka powinna określać przede wszystkim pola eksploatacji (formy wykorzystania utworu), czyli warunki na jakich licencjobiorca jest uprawniony do korzystania z programu. W Polsce ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych jako podstawowe elementy określające pola eksploatacji wskazuje zakres, miejsce i czas korzystania z utworu, przy czym jest to wyliczenie przykładowe i strony umowy mogą dowolnie kształtować charakter licencji (biorąc jednak pod uwagę treść przepisów ustawowych, których strony nie mogą modyfikować.



Rodzaje licencji

Rozróżniamy następujące rodzaje licencji:
licencje niewyłączne, w których udzielający licencji może zezwolić na korzystanie z utworu wielu osobom równocześnie, które nie muszą mieć formy pisemnej,

licencje wyłączne (rzadkość w przypadku aplikacji komputerowych), spotykane głównie w przypadku znacznych kontraktów np. na wykonanie systemów bankowych itp., w tym przypadku zwykle umowa licencyjna wynika z umowy o dzieło, na podstawie której firma wykonująca oprogramowanie wykonuje zamówioną aplikację, umowa taka wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności,

sublicencja, w której licencjobiorca może udzielić dalszej licencji, pod warunkiem wszakże takiego upoważnienia w jego umowie licencyjnej.



Typy licencji

Licencja Firmware

Licencja obejmująca oprogramowanie układowe, tzn. umieszczone na stałe w sprzętowej części systemu komputerowego.

Licencja Freeware

Oprogramowanie darmowe, rozpowszechniane po kosztach nośnika danych. Oprogramowanie freeware może być objęte ochroną praw autorskich lub nie.

Licencja GNU

Powstały w ramach projektu GNU zbiór reguł, zgodnie z którymi rozprowadzane jest tzw. "wolne oprogramowanie". Na zasadach Powszechnej Licencji Publicznej udostępniane jest m.in. jądro systemu operacyjnego Linux oraz większość oprogramowania dla niego przeznaczona. Podstawowym celem przyświecającym twórcom licencji było umożliwienie producentom oprogramowania prawnie zagwarantowanej możliwości tworzenia produktów wolno dostępnych dla wszystkich użytkowników.

Licencja GPL (General Public Licence)

Zasady licencyjne określone przez konsorcjum Free Software Foundation, zakazujące redystrybucji oprogramowania w formie czysto binarnej. Jeżeli ktoś wprowadza do obiegu oprogramowanie zawierające jakąkolwiek część podlegającą licencji GPL, to musi udostępnić wraz z każdą dystrybucją binarną jej postać źródłową.

Licencja grupowa (ang. Site licence)

Określa, że zakupiony program może być użytkowany w sieci lub innym zestawie komputerów (np. szkolna pracownia) w ustalonej ilości, tzn. może być instalowany tylko na określonej maksymalnej liczbie stanowisk. Podobną zasadą opatrzone są programy sprzedawane z licencją sieciową (Network licence).

Licencja jednostanowiskowa (ang. One-site licence)

To licencja uprawniająca użytkownika do zainstalowania nabytego oprogramowania tylko na jednym stanowisku komputerowym. Użytkownikowi nie wolno udostępniać takiego oprogramowania w sieci ani używać na więcej niż jednym komputerze w tym samym czasie. Zezwala natomiast na sporządzanie kopii zapasowej oprogramowania.

Licencja typu Linux

Rozwiązanie licencyjne odnoszone do systemu Linux, którego jądro jest upowszechniane według praw Licencji GPL. System Linux nie jest oprogramowaniem będącym własnością ogółu. Prawa autorskie do kodu Linuxa należą do różnych autorów kodu. Jednakże Linux jest oprogramowaniem w wolnym obiegu w tym sensie, że jego użytkownikom wolno go kopiować, zmieniać i stosować w dowolny sposób oraz rozdawać własne kopie bez ograniczeń. Spowodowane to jest zakazem prywatyzacji produktów pochodnych systemu Linux. Ograniczenia tej licencji wynikające z zasad licencji GPL nie zakazują tworzenia ani sprzedawania wyłącznie binarnych dystrybucji oprogramowania, jeżeli tylko każdy, kto otrzymuje kopie binarne, będzie miał szansę uzyskania również kodu źródłowego za rozsądną opłatą dystrybucyjną.

Licencja na obszar

To określenie umowy między producentem oprogramowania a nabywcą, uprawniająca go do sporządzenia określonej liczby kopii zakupionego oprogramowania na swój własny użytek. Takie rozwiązanie jest czasem stosowane przez firmy korzystające z sieci lokalnych LAN, umożliwiając wykorzystanie oprogramowania na wielu stanowiskach komputerowych ponosząc przy tym mniejsze koszty.

Licencja Public Domain

Licencja dobroczynna czyniąca z oprogramowania własność ogółu, w myśl czego autor lub autorzy oprogramowania zrzekają się praw do upowszechniania oprogramowania na rzecz ogółu użytkowników.

Licencja Shareware

Rodzaj licencji oraz oprogramowanie rozpowszechniane na jej zasadach, która zezwala na bezpłatne korzystanie z oprogramowania przez okres próbny (zazwyczaj 1 miesiąc), co ma zachęcić użytkownika do zakupu oprogramowania. W przypadku korzystania z oprogramowania w sposób niekomercyjny licencja typu shareware umożliwia przedłużanie tego okresu (w celach propagandowo-reklamowych).



Zdjęcia


Źródła

Typy licencji
Rodzaje licencji i definicja